NGHIÊN CỨU VĂN HÓA
ĐỒNG NAI & CỬU LONG - ÚC CHÂU
TẬP SAN 14
Nghiên Cứu Văn Hóa
Đồng Nai Cửu Long
TẬP SAN 14
Xin bấm vào e-book "Tập San 14" để đọc thêm hoặc tải toàn bộ bài viết Tập San 14 xuống máy
Nghiên Cứu & Biên Khảo
Vài suy nghĩ về sự đóng góp của báo chí trong việc phát triển tiếng Việt và hỗ trợ chương trình giảng dạy tiếng Việt trong học đường
Nguyễn Văn Bon, PhD
Ngôn ngữ là phương tiện giao tiếp quan trọng của con người và xã hội loài người. Trong một quốc gia, ngôn ngữ là công cụ liên kết, truyền đạt, tạo sự hiểu biết lẫn nhau của các thành viên sử dụng ngôn ngữ đó. Trong lãnh vực giáo dục,vai trò của ngôn ngữ rất đa dạng, vì việc dạy và học chủ yếu dựa trên ngôn ngữ. Không có ngôn ngữ, lĩnh vực giáo dục khó có thể tồn tại. Cùng với sự phát triển của xã hội, ngôn ngữ cũng biến đổi và hoàn thiện để đáp ứng nhu cầu giao tiếp mới. Thật vậy, ngôn ngữ luôn phát triển và tiếng Việt là một sinh ngữ nên cũng không ngoại lệ...
Minh Trị Duy Tân – Vai trò của Trí thức và Doanh nhân
Trần Thạnh
Abstract:
In the second half of the nineteenth century, many Asian countries witnessed the intervention of Western countries where earlier industrial revolutions had put them in a superior position in terms of armed forces. While the Nguyen dynasty in Vietnam, like many other Asian dynasties including China, was confused in front of this unavoidable turning point of the course of history, Japan under Emperor Meiji found its way for restoration, avoided foreign invasion, and became a modern industrialised country. How did all these developments happen in such a short period of time, from 1868 until 1912 when Meiji died? What are the roles of Emperor Meiji in connection with intellectuals and business leaders in this restoration, which turned Japan into a world power? What are the lessons to be learnt for Vietnam? This short article sheds some lights on these issues.
2020: Cơ Hội và Thử Thách
Việt Nam Chủ tịch ASEAN và tại Hội Đồng Bảo An
Ls Lưu Tường Quang, AO
Tóm lược:
So với 10 năm trước đây, Việt Nam đối diện với nhiều khó khăn hơn và có thể khó tận dụng được vị thế Chủ tịch luân phiên ASEAN 2020 và thành viên không thường trực Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc để bảo vệ quyền lợi tổ quốc Việt Nam, nhất là tại Biển Đông (Biển Hoa Nam – The South China Sea)
As Chair of ASEAN 2020 and a non-permanent member of the United Nations’ Security Council, the Socialist Republic of Vietnam faces far more challenges than a decade ago and would unlikely be able to protect Vietnam’s national interests, especially in the South China Sea, aka Vietnam’s East Sea - Biển Đông
Những điểm khác biệt về nội dung giữa Đoạn Trường Tân Thanh của Nguyễn Du Với Kim Vân Kiều Truyện của Thanh Tâm Tài Tử
Phạm Thị Nhung
Viết Đoạn Trường Tân Thanh (ĐTTT, gọi nôm na là Truyện Kiều), Nguyễn Du lấy cảm hứng từ cốt truyện Kim Vân Kiều của Thanh Tâm Tài Tử (TTTT). Chuyện đó đã rõ ràng. Nhưng để cho thích hợp với tâm hồn, tình cảm cũng như cách ứng xử của con người Việt Nam truyền thống, Nguyễn Du đã thay đổi nguyên tác bằng cách giảm thiểu những chi tiết tàn ác, dâm đãng. Thêm vào đó ông đề cao tình yêu quê hương và tình cảm gia đình...
Trường Nữ Sinh Mù ở Sài Gòn
Dương Thanh-Bình, PhD
Khi nói đến giáo dục thì không ai có thể phủ nhận tính khoa học, khai phóng và nhân bản của nền giáo dục thời Việt Nam Cộng Hòa trước năm 1975. Trong bài này chúng tôi muốn trình bày thêm một bằng chứng về sự văn minh và tính nhân bản này. Chúng tôi muốn nhắc đến một ngôi trường rất đặc biệt, có thể nói là duy nhất, đó là Trường tiểu học Nữ Sinh Mù trực thuộc Bộ Giáo Dục, do nhà nước thành lập. Chúng tôi cố gắng tìm những tài liệu khả tín kết hợp với lời kể của nhiều nhân chứng đã cùng xây dựng và phục vụ cho các trường này để giữ lại cho thế hệ sau một tinh hoa của Người Miền Nam trước năm 1975...
Chế độ Xã Thôn Tự Trị trước năm 1884 tại Việt Nam
Vương Kim Hùng
Lấy mốc thời gian từ năm 1884 trở về trước, nước Việt Nam đã trải qua nhiều triều đại từ vua đến chúa (Chúa Trịnh ở đàng Ngoài, Chúa Nguyễn ở đàng Trong). Theo Pháp Chế Sử Việt Nam (1), chế độ tuy có khác, nhưng đều lấy nền quân chủ để cai trị đất nước vua, chúa ban ra quyền hành, người dân đều tuân phục. Bên cạnh đó còn có một nền hành chánh riêng biệt, dành cho cư dân sống ở địa phương. Đó là chế độ “xã thôn tự trị”, chế độ nầy đã tồn tại hằng bao nhiêu đời qua từng thế kỷ. Vậy chế độ. Xã thôn tự trị là gì?
Mối tình Thơ giữa Mai Đình và Hàn Mạc Tử
Hoàng Quỳnh Hoa
Trong lúc tham khảo tài liệu để viết cuốn Lá Trúc Che Ngang – Chuyện tình của cô tôi, tôi thầm cảm phục và thương mến bà Mai Đình, một người con gái ở đầu thế kỷ 20, dám công khai bạch hóa mối tình đơn phương của mình, dám nhận mình yêu thầm trộm nhớ người chưa từng gặp mặt với mấy vần thơ bất hủ:
Còn anh em đã gặp anh đâu!
Chỉ cảm vần thơ có những câu.
Âu yếm say sưa đầy cả mộng,
Xui lòng tư tưởng lúc đêm thâu.
Từ giã thi sĩ Tô Thùy Yên
Lý Hữu Phước
Tháng 5. năm 2019, lại một nhà thơ lớn vừa là một người lính của miền Nam ra đi: Tô Thùy Yên từ giã cuộc đời mà ông đã từng viết “ta về như hạc vàng thương nhớ, một thủa trần gian bay lướt qua...” Vẫn biết trần gian là cõi tạm, nhưng khi biết tin người thi sĩ tài ba ra đi, người ta không khỏi ngậm ngùi thương tiếc. Tưởng nhớ Tô Thùy Yên, ta hãy đọc lại những vần thơ của ông để mà suy ngẫm và thưởng thức…
Tây Ninh qua những vần Thơ và Ca Dao
BS Phan Giang Sang
...Xưa kia Tây Ninh là một vùng đất thuộc Vương Quốc Phù Nam hùng mạnh. Vương Quốc Phù Nam là một vương quốc có lãnh thổ rộng lớn bao gồm vùng Nam Champa chạy dọc theo Biển Đông đến Hà Tiên về phía Đông, Trung Lào và Nam Thái Lan về Bắc và Tây Bắc và bán đảo Mã Lai về phía Nam...
Nhớ Stephen Hawking - Thiên tài bất hạnh
Lương Nguyên Hiền
Stephen Hawking không phải chỉ là môt nhà khoa học lớn mà cuộc đời của ông đầy rẫy những cố gắng không ngừng nghỉ, những nỗ lực vô biên hòng vượt qua căn bệnh quái ác, chiến thắng định mệnh khắc nghiệt để trở thành một nhà khoa học tên tuổi đã cống hiến những công trình vĩ đại về vũ trụ học cho nhân loại...
Tham Luận
Hệ quả của Phán Quyết Tòa Trọng Tài trong Vụ Kiện Đường 9 Đoạn
LS Nguyễn Văn Thân
Phán quyết của Tòa Trọng tài về vụ kiện Đường 9 đoạn ban hành ngày 12/07/2016 bao gồm 4 quyết định quan trọng. Thứ nhất là yêu sách quyền hoặc chủ quyền ‘lịch sử’ của Trung Quốc trong Đường 9 đoạn vi phạm UNCLOS và do đó là bất hợp pháp. Thứ hai, không có thực thể nào tại Trường Sa được coi là ‘đảo’ dưới Điều 121(3) của UNCLOS. Tất cả đều là đá (rocks) hoặc bãi cạn (low tide elevations). Đá chỉ có quy chế 12 hải lý. Bãi cạn không thể là đối tượng tranh chấp chủ chủ quyền mà đương nhiên thuộc về quốc gia ven biển nếu nằm trong vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý hoặc thềm lục địa của quốc gia đó...
Bài học đấu tranh từ Hương Cảng
Lý Hữu Phước
Mùa hè năm 2019, người ta chứng kiến biến cố lịch sử của nhân loại với nhiều cuộc xuống đường vĩ đại kéo dài liên tục hơn mấy tháng tại Hương Cảng (Hong Kong, Hồng Kông) để chống lại dự luật dẫn độ về Trung Quốc (anti-extradition bill). Hơn bao giờ hết người dân Hồng Kông lo sợ cho tương lai của chính mình sau năm 2047 khi mà Hồng Kông phải trở về với Trung Quốc Lục địa dưới chế độ cộng sản..
90 năm từ ngày có Đảng
THHo
Cách đây đúng 90 năm vào ngày 3 tháng 2 năm 1930, tại Hương Cảng (Hong Kong), Đảng Cộng Sản Việt Nam ra đời với sự hợp nhất của ba tổ chức cộng sản tại Đông Dương gồm Đông Dương Cộng sản Đảng, An Nam Cộng Sản Đảng và Đông Dương Cộng sản Liên đoàn đang hoạt động tại Việt Nam lúc bấy giờ. Sự ra đời của Đảng Cộng Sản Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Hổ Chí Minh đã mở màn cho những chuỗi ngày đen tối nhất trong năm ngàn năm lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc. Kể từ ngày đó, Đảng Cộng Sản Việt Nam đã gieo rắt không biết bao nhiêu nỗi tang thương xuống đồng bào vô tội từ Nam ra Bắc...
Phan Thanh Giản (1796-1867): 150 Năm Nhìn Lại
Tiến sĩ Trần Mỹ-Vân AM
Kính chào quý vị, các Anh Chị và các bạn,
Trước tiên, xin chân thành cám ơn ban tổ chức, nhất là Giáo sư Nguyễn văn Chấn, đã cho Mỹ-Vân được hân hạnh đứng nơi đây để trình bày về Cụ Phan Thanh Giản, một nhân vật lịch sử vô cùng quan trọng của thế kỷ 19, có một không hai, khi Pháp bắt đầu chiếm đóng miền Nam Việt nam (lúc ấy gọi là Nam Kỳ Lục Tỉnh) bằng võ lực...
THƠ
Bụi Phấn Thôi Bay
Dương Thanh Bình GL75
Cổng trường đây nhưng tên là hoài niệm
Ta ngập ngừng e ngại bước lần qua
Gốc phượng già chừng nhìn ra khách lạ
Nên tủi hờn đổ lá khóc mừng ta
Lối cũ thôi xanh
Lá xa cành thôi vờn theo áo trắng
Hàng cây buồn chắt chiu từng bóng nắng
Sắp tàn rồi như ký ức dần xa
Lẫn khuất đâu đây dư ảnh nhạt nhoà
Ta tìm ta....
....ta ngơ ngác tìm ta
Bảy Mùa Thơ Cũ
Dương Thanh Bình
Trăng non vào độ mười hai
Câu thơ Nhị Thập, ngắn dài bước chim
Trăng mười ba ngộ Tú Uyên
Ép hoa sách cổ mơ tiên Giáng Kiều
Tuổi hồng mười bốn trăng kiêu
Ngạo chàng họ Lục, bỡn Kiều Nguyệt Nga.
Ru hồn thu với Tản Đà
Lộng Hoàn một khúc tuyệt ca đố đời
Nhớ ngày Cha bán lúa non
Phùng Nhân
Bây giờ con ở đây, xứ sở nầy giàu có;
Chẳng bao giờ biết lo sợ đến cái ăn…
Chớ hồi đó nhà mình nghèo luôn thiếu gạo!
Cha má phải đi bán lúa non…
Hoặc hỏi vay với tiền lời cắt cổ!
Đứa con nào cũng óm yếu tong teo
Mỗi tối ngồi học bài dưới ngọn đèn dầu leo lét
Bị bầy muỗi đói bu lại cắn sưng giò…
Chị tôi
Phùng Nhân
Chiều nay gọi điện về thăm chị;
Nói được mấy câu lại ngập ngừng…
Năm nay thì chị gìa yếu lắm!
Em bên nầy nước mắt rưng rưng…
Nhớ lại ngày xưa còn đi học!
Chị thụt cá kèo bán nuôi em…
Bây giờ em lớn đi biệt xứ
Vài ba năm thăm chị một lần!
Truyện Ngắn - Hồi Ký
Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu và Trăn Trở trong Chuyến Đi “Nửa Chặng Đường”
Ls Lưu Tường Quang
Trong Hồi Ký Phóng Viên Chiến Trường, ký giả Dương Phục kể lại cuộc họp báo của Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu tại căn cứ Khe Sanh khi cuộc Hành Quân Hạ Lào, còn được gọi là Lam Sơn 719, vừa chấm dứt.
Mục tiêu nguyên thủy của chiến dịch nầy (kéo dài từ ngày 08 tháng 2 đến 25 tháng 3 năm 1971) là để phá vỡ hệ thống tiếp vận của quân đội cộng sản Bắc Việt và cắt đứt Đường Mòn Hồ Chí Minh tại Tchepone. Tchepone là thị trấn chiến lược Hạ Lào trên Đường Số 9 nối liền với Khe Sanh, Trung Phần Việt Nam. Tuy mục tiêu quân sự không đạt được, nhưng cuộc hành quân đã đem lại một chiến thắng chính trị là Quân Lực Việt Nam Cộng Hoà đã chiếm được Tchepone theo kế hoạch “đánh và rút’. Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu đã nhấn mạnh đến góc cạnh nầy, vì Lam Sơn 719 còn được coi là cơ hội đánh giá khả năng tác chiến của QLVNCH hai năm sau khi chương trình Việt-Nam-hoá được tuyên bố bắt đầu...
Một câu chuyện về việc thi cử gần 60 năm trước
Trần Thạnh
Trong thập niên 80 của thế kỷ trước, tôi là một giảng viên trẻ của Khoa Toán thuộc Đại Học Tổng Hợp Tp/HCM (trước năm 1975 là Khoa Học Đại Học Đường, hiện nay trường mang tên Đại Học Khoa Học Tự Nhiên Tp/HCM). Hằng tuần khi có giờ dạy ở cơ sở 3 của trường tại Thủ Đức (gần làng đại học trước năm 1975), từ sáng sớm tôi đến cơ sở 1 (trên đường Cộng Hoà cũ) để đi chuyến xe buýt đưa thầy cô giáo lên Thủ Đức. Sau giờ dạy, chúng tôi phải đợi đến 12 giờ trưa để theo xe buýt về Sài Gòn, dù buổi dạy chỉ có một hoặc hai tiếng. Những lúc ngồi chờ xe, tôi được quý thầy cô lớn tuổi (những người đã giảng dạy nhiều năm tại trường này từ trước năm 1975) kể cho nghe nhiều câu chuyện thú vị.
Chuỵên Riêng Ít Kể
Dương Đình Học
Nói ra thì thấy có vẻ hơi bất thường, rất nhiều người bạn tôi quen biết, cứ đến cuối năm là ngồi lại tính sổ tổng kết và ăn mừng những thành quả đạt được của mình trong năm vừa qua. Còn phần tôi, cứ đến cuối năm lại ngồi hối tiếc, suy nghĩ về biết bao nhiêu những điều đã không làm được trong năm rồi, thế là lại tất bật cố gắng làm được điều gì mình chưa kịp làm, mà việc của một người tỵ nạn muốn làm thì làm bao giờ cho nó hết. Để rồi khi vừa bước sang năm mới, lại ngồi lên kế hoạch cho những dự tính sẽ thực hiện trong những ngày sắp tới, như việc đi thăm người này, hoặc điện thoại chúc tết người kia v..v. Nói là làm liền. Tôi đã đi thăm được một vài người bạn, và điện thoại cho một vài người, phần lớn là các anh chị đã lớn tuổi, không lái xe nữa và ít tham gia sinh hoạt Cộng Đồng...